WeCanMake X Castell-nedd & Port Talbot: Dysgu o ystâd ym Mryste

Nid yw siarad am enghreifftiau o brosiectau tai dan arweiniad y gymuned yn ddigon. Felly, ychydig wythnosau yn ôl, cyd-drefnodd y tîm Cymunedau yn Creu Cartrefi a Tai Tarian ymweliad i ddod â gweithwyr tai proffesiynol, gwleidyddion lleol ac aelodau o’r gymuned ynghyd o ardal Castell-nedd a Phort Talbot, i ddysgu o waith rhagorol WeCanMake yn ystâd Knowle West Bryste.   

Mae WeCanMake yn Ymddiriedolaeth Tir Cymunedol (YTC), sydd â chynlluniau “i dyfu’r gofodau, yr offer a’r galluoedd i ddychmygu ar y cyd a rhagweld ffyrdd gwell o wneud tai dan arweiniad y gymuned”. Mae’r YTC wedi tyfu allan o argyfwng tai Bryste, sy’n gweld mwy na 19,000 o aelwydydd ar y rhestr aros am dai cymdeithasol, tra bod rhenti preifat a phrisiau tai yn parhau i fynd allan o reolaeth. Yn yr hyn a allai ymddangos fel cyd-destun heriol i’r rhai sy’n ceisio gosod gwreiddiau yn y ddinas, mae WeCanMake wedi egino o’r ddaear yn Knowle West gyda’r nod o adeiladu ar asedau a chryfderau presennol y gymdogaeth a chyflawni ar gyfer y bobl sy’n ei alw’n gartref. 

Dechreuodd y diwrnod gyda chyflwyniad i fodel WeCanMake o adeiladu cartrefi a chymuned gan y Cyfarwyddwr Melissa Mean. Dull o creu sydd o dan arweiniad pobl lleol, sy’n blaenoriaethu ymddiriedolaeth, ac sy’n flaengar yn ei ddull o ymdrin â chynaliadwyedd.  

Dilynodd taith o amgylch eu ffatri yn gyflym, gan ddod â’r creadigrwydd a’r arloesedd sy’n mynd i ddulliau WeCanMake o adeiladu cartref ac ôl-ffitio yn fyw. O ffenestr a wnaed o goeden ynn sydd wedi’i heintio â’r clefyd cyffredin sydd bellach yn effeithio ar y rhywogaeth ‘Ash die back’, i inswleiddio cynaliadwy, a dod wyneb yn wyneb â’r peiriant MMC a dorrodd y panel pren fesul panel ar gyfer eu cartrefi presennol, roedd yn wirioneddol yn safle o gymhelliant a gobaith i’r rhai ohonom sy’n chwilio am ffyrdd amgen o gartrefu ein cymunedau. 

Gan ddod â’r diwrnod i ben gydag ymweliad ag un o’u cartrefi newydd eu hadeiladu, cawsom groeso gan y preswylwyr Toni a’i merch. Mae trigolion y CLT yn cymryd rhan bob cam o’r dyluniad a’r adeilad, gan arwain at falchder gweladwy yn eu cartref a’u cymuned ehangach. Mae WeCanMake yn dafliad carreg o’u cartrefi presennol yn ddiweddar wedi ymgymryd â llain wag o dir, a gyrchwyd ganddynt drwy bolisi gwaredu tir unigryw’r cyngor sydd ar gael i grwpiau tai a arweinir gan y gymuned yn unig. Mae dyluniadau’n dod i’r amlwg ar gyfer adeilad tair stori sy’n cyfuno gofod preswyl a chymunedol. Yn dilyn eu hegwyddorion o fod yn ymatebol ac yn cael eu harwain gan bobl lleol, cynhelir cyfres o ddigwyddiadau cymunedol ar y safle yn gyntaf i nodi anghenion ac uchelgeisiau’r cymunedau ar gyfer yr adeilad, sut y gallai edrych a sut y bydd yn gweithio i gwrdd â bywydau’r bobl a fydd yn byw ynddynt.   

Cadwch lygad barcud ar Gastell-nedd a Phort Talbot i weld rhai prosiectau tai ysbrydoledig dan arweiniad y gymuned yn cychwyn!  

Os ydych chi’n sefydliad tai, yn gyngor neu’n grŵp tai dan arweiniad y gymuned ac mae gennych chi ddiddordeb hefyd mewn ymweld a dysgu gan eraill – cysylltwch â ni am ein cefnogaeth!